حدود چهار سال پیش وقتی در یک رسانه مشغول به کار بودم، مجموعه برنامههایی را با عنوان «منهای یک» تهیه کردم که به موضوع موسیقی زیرزمینی در ایران میپرداخت. در این مجموعه چیزی که برایم اهمیت پیدا کرد این بود که جوانهایی در سرزمینی پر از انرژی و نشاط برای کار کردن و ابراز توانمندی آماده بودند که به هر حال قابل نقد هم بود، اما امکان حداقلی ابراز آن وجود نداشت
من در همان مجموعه برنامهها با گروههای زیرزمینی موسیقی آشنا شدم که فقط دوست داشتند بخوانند و خود را نشان بدهند و یا کشفهای خودشان را با دیگران در میان بگذارند. اما نکته مهم در اینجا بود که این افراد اکثرشان به دادگاهها و بازجوییهای مختلف احضار شده بودند. تا جایی که برخی از این گروهها متهم به براندازی و مخالفت با نظام و اتهامهایی از این دست شده بودند که البته دیگر این روزها مانند نقل و نبات شامل حال هر کسی میشود.
اما بخشی دیگر از این فرایند به نوعی ریشه در مخالفتهای سنتی داشت. عدم درک حس جوانی و دریافتهای طبیعی یک جوان و نبود شرایط لازم برای تخلیه انرژی عظیم جوانی بخش عمدهاش در نگرش سنتی در بین بنیادگرایانی داشت که چون زبان را نمیفهمیدند پس راه تکفیر برمیگزیدند.
اسمش «متین» است شاید مستعار یا شاید هم اصل اهمیتی ندارد. مشهور به «متین دو حنجره» چون او میتواند با دو پرده صدا بخواند و شهرت دو حنجره بودنش از این جا نشات میگیرد
این را برای یک مقدمه گفتم تا حس شود که ممکن است سادهترین خواستهها در یک جامعه درگیر، تبدیل به یک موضوع اعتقادی یا امنیتی شود.
اسمش «متین» است شاید مستعار یا شاید هم اصل اهمیتی ندارد. مشهور به «متین دو حنجره» چون او میتواند با دو پرده صدا بخواند و شهرت دو حنجره بودنش از این جا نشات میگیرد.
با این خواننده جوان از طریق یک ویدیو در یوتیوب آشنا شدم. وقتی یک روحانی بر سر منبر با توصیف درکش نسبت به متین دو حنجره او را نماد شیطانپرستی میخواند. همین کشف روحانی فوق زندگی او را که فقط به موسیقی راک علاقه داشت، دگرگون کرد. «شیطان پرست» بودن خود به تنهایی کم اتهامی در ایران امروز ما نیست.
اما متین بارها انکار کرده است. او میگوید نوع لباس پوشیدن نمیتواند دلیل شیطانپرستی باشد. نمیتواند دلیل انحراف اخلاقی یا اعتقادی باشد. راستی شیطانپرست کیست؟ منابع تحقیقی برای این موضوع کجاست و کدام مرجعهایی تایید میکنند که شیطان پرستی در ایران وجود دارد که «متین دو حنجره» نماد و سنبل آن باشد؟
این اتهامها خود شرایطی را به وجود آورده است که گروههای مختلف اجتماعی که در سنین پرتحرک جوانی هستند از بدنه اجتماع دور شوند. یا فرار کنند و یا به زندگیهای زیرزمینی روی بیاورند.
حقیقت آن است که خیلی از آدمهای یک جامعه نه سیاسی هستند و نه به دنبال خط و ربطی، شور جوانی و نیازهای درونی که فرصت بروز آن از مردم یک جامعه گرفته میشود و بیشک تبلوری دیگر در جایی دیگر پیدا میکند. خیلی از همین اعتراضهایی که اینک حاکمیت توان کنترل آن را ندارد ناشی از همین فشارهایی است که در مدت سی سال به اشکال مختلف بر بدنه جامعه وارد شده است.
به هر روی متین در گفتوگو با اردوان روزبه شرکت کرده است، او سنبل یک نسل است با تمامی خواستهها و میلهای کم و زیاد و فروخورده.
شاید کسی بگوید بر کار آن آدم و مانند این آدم خورده هست اما به نظر میرسد باید گذاشت دیکتهای نوشته شود تا دل سوزانه آن را تصحیح کرد تا این که نانوشته همه اخراجند.
گفتوگو با «متین دو حنجره» در رادیو کوچه:
موضوع آهنگ دانشگاه چیست؟
آهنگ دانشگاه آهنگی است که طی سالها دوست داشتم آن را انجام دهم. اما میخواستم در موقعیتی باشد که شنوندگان بیشتری آن را بشنوند که البته تبعات بدی برای من داشت. که تعدادی از اساتید دانشگاه و دانشجویان از من شکایت کرده بودند و جز پرونده من در ایران بود.
این آهنگ اختصاص دارد به موضوع اجتماعی و انحرافاتی که در دانشگاه وجود دارد. به افرادی که به دنبال علم نیستند و به حاشیههایی که در دانشگاهها وجود دارد، میپردازند.
متین تو واقعن شیطانپرست هستی؟
خیر. من در چند آهنگ و مصاحبه کوتاه اینترنتی هم عنوان کردم. این بحثها برای من مشکلات زیادی ایجاد کرد. به دنبال سوال شما که پرسیدید: «به وضعیت اجتماعی ایران اعتراض داری؟» باید بگویم که من سعی دارم به هیچچیزی اعتراض نداشته باشم و اگر اعتراضی دارم در داخل آهنگهایم عنوان میکنم.
آهنگ نظمیه تو را گوش میکردم. نمیتوان گفت که آن اعتراض نیست.
درسته. اما من قبول دارم که با این ظاهر و سبک خواندن موسیقی که نمیتوان به راحتی در ایران اجرا کرد، امکان ندارد در شهری کنسرت برگزار کنم.
آزادی هنری و اجتماعی خوب است اما به شرطی که برای همهی مردم فرهنگسازی شده باشد. نه اینکه عدهای آن را درک کنند و عدهای نتوانند. در دو جبهه اگر یک حالت پیش بیاید مکن است جبهه مقابل از آن خوشش نیاید. تفاوت فرهنگها در ایران سرشاخهای از مشکلات است.
کسانی به تو اعتراض میکردند و در همان سایتها که مطالبی در مورد ظاهر تو نوشته بودند و همان روحانی، به نوع زیورآلات و لباس پوشیدن تو اشاره میکنند. اگر این نوع لباس تو نشانه و نماد خاص نیست پس چه چیزی است؟
نشانهها به دل و تفکرات واقعی درون انسانها بستگی دارد. من فکر نمیکنم اگر کسی ریش بگذارد یا موهایش را کوتاه و یا بلند کند نشاندهنده اعتقادات واقعی او باشد.
منظور تو همان صحبت آقای «عادل فردوسیپور» است که اعتقاد قلبی آدمها به خودشان مربوط است.
درست است.
در مورد فضای کارت برای ما صحبت کن. در ایران با چه موانعی کار خود را شروع کردی؟ چه چیزی میخوانی که مانع داشتی؟
موسیقی من راک غربی نیست و «راک شرقی» است، اسمی که من برای آن انتخاب کردم. تلفیقی از هارمونیها، سازها و حتا تحریرهای غربی و شرقی است.
اوایل که کار من در سطح عموم جا نیافتاده بود مشکلی نداشتم اما زمانی که جا افتاد مخالفانی بیش از حد پیدا کرد. همانطور که طرفداران افراطی نسبت به این کار پیدا شد، مخالفان افراطی نیز به وجود آمدند. در مورد من و حتا گوشواره در گوشم، ریشم و عینکی که یک شیشه نداشت وبلاگ مینویسند و منفیترین صحبتها را عنوان میکنند. از طرف دیگر هم حدود سی وبلاگ طرفدار من هستند که بر تعداد آنها اضافه میشود. اما با توجه شرایط ایران، مخالفان من موفقتر بودند و خواستند از نظر مذهبی به من ضربه بزنند.
منظورت این است که این نمادها بخشی از مسایل فردی و شخصی تو است و مروج هیچ فرهنگ خاص مثل شیطانپرستی یا فروماسونی نیستی؟ گرچه من فکر میکنم هیچ یک از اینها در ایران جا نیافتاده و اینکه بگوییم فردی شیطانپرست است یعنی چه.
بله. من در این حد نیستم که بخواهم چیزی را ترویج دهم. به خاطر اینکه از کودکی موسیقی راک غربی را گوش میکردم و دوست داشتم. از طرفی هم موسیقی سنتی ایرانی را که قابل مقایسه با راک نبود را نیز گوش میدادم. قصدم این بوده که بتوانم اینها را تلفیق کنم و از طریق ذائقه خود مردم، این سبک به آنها تزریق شود. قبل از آن، خوانندگانی بودند که راک میخواندند اما موفق نبودند و راک غربی در شعرهای حافظ و مولانا جواب نمیدهد و نوع کلام و شعر طوری است که نمیتوان این موسیقی را برای آنها اجرا کرد. شاید راک کلاسیک را بتوان در این اشعار اجرا کرد.
از ایران خارج شدی و در کشورهایی مثل مالزی، ترکیه بودی. چرا به این نتیجه رسیدی که نمیتوانی در ایران کارت را ادامه دهی؟
بعد از سه بار دستگیری که آخرین دستگیری نیز در بازداشتی غیرقانونی بودم، نباید فعالیت میکردم. عشق من موسیقی است و نمیتوانم بدون آن زندگی کنم به همین دلیل ترجیح دادم خارج از کشور فعالیتم را ادمه دهم.
چه کاری در کانامهات بعد از ترک ایران داری؟
آلبومی به نام «حنجره سوم» که جدیدن وارد بازار شده است. و دو ویدئو کلیپ که پخش خواهد شد.
چرا اسم تو متین دوحنجره است؟
متین دوحنجره اصطلاح است. دو حنجره داشتن واقعی نیست و هر انسانی یک حنجره دارد. البته منتقدان من این مسئله را به رخ میکشانند که این موضوع از هر نظری ایراد دارد. در اصل دو صدا دارم و خداوند این قدرت را به من داده و از این بابت شکر میکنم. من صدای بیس و بمترین و خشدارترین نوع صدا و تریبل و نازکترین صدای مردانه را میخوانم. حنجره سوم بین این دو صدا است. در این آلبوم آخر از این سه حنجره استفاده شده.
آیا اعتقاد داری که در شرق و در بین هنرمندان نوعی مافیا وجود دارد که ممکن است هر کسی را در بین خود راه ندهند؟
صددرصد همینطور است. البته مسئله راه دادن بین خودشان نیست. تبلیغات و مافیا نیاز به سرمایههای بزرگ دارد که سرمایههای بزرگ دست افرادی است که آنچه دوست دارند را میخواهند ترویج کنند. مسئله این نیست که در ایران محدودیت هست یا نیست. بلکه مسئله بزرگتر این است که موسیقی خارج از کشور هم شاید بدتر از ایران مافیا دارد. آدمهایی که دلال بازاری هستند، تا کسانی که موسیقی را بفهمند. دنبال فضایی هستند که مردم را برقصاند. در بین دو مرکز مهم موسیقی ایرانی خارج از کشور یعنی دبی و لسآنجلس من غیر از این ندیدم و در بینشان دلالی موسیقی وجود داشته تا هنر.
یعنی منظور تو این است که این مسئله ربطی به محدودیتها ندارد.
محدودیتها را کسانی که سرمایهگذار موسیقی هستند و آن را تزریق میکنند به وجود میآورند. شبکه معروف ماهوارهای وقتی یک نوع موسیقی را در یک ماه پخش میکند، یعنی ذائقه مردم عام را به سمتی که خود میخواهد، میبرد. اگر واقعن دنبال موسیقی مختلف و هنر باشد، باید در ماه از هر سبکی به اندازهای پخش کند که همه مردم ببینند، ذائقه مردم دنبال آنچه میخواهند برود و در نتیجه به دست دلالان نمیافتد. وقتی آنها این را میخواهند باعث میشود چیزی در جامعه جا بیافتد و چیز دیگری جا نیافتد.
منظورت این است که مافیا در موسیقی هستند که اجازه میدهند آدمها وارد بازی بشوند یا نشوند.
متاسفانه در حال حاضر بله.
تبادل
لینک هوشمند
مصاحبه ای خاص با متین
نويسنده: 
